Ίλιγγος
25.11.2015

του Πολύβιου Γιαννακόπoυλου, Χειρούργος Ωτορινολαριγγολόγος, Συνεργάτης Πολυιατρείου Αθήνας

Ο ίλιγγος δεν είναι νόσος, είναι ένα σύμπτωμα στο οποίο ο ασθενής βιώνει ένα ψευδές αίσθημα περιστροφής με αστάθεια και ναυτία. Πρέπει να διαφοροδιαγνωστεί από τη ζάλη και την αστάθεια. Τούτο διότι το αίσθημα περιστροφής συνδέεται στην πλειονότητα των περιπτώσεων με το λαβύρινθο, το όργανο της ισορροπίας, ενώ το αίσθημα της αστάθειας κατά κανόνα με το κεντρικό νευρικό σύστημα.

           Στον ίλιγγο έχουν σημασία:

  • Η διάρκεια των συμπτωμάτων (δευτερόλεπτα, λεπτά, ώρες, μέρες)
  • Εάν συνυπάρχει βαρηκοϊα (κυμενόμενη, αιφνίδια, προοδευτική)
  • Αίσθημα πληρότητας στο αυτί ή/και εμβοές
  • Ωτολογικό ιστορικό (χρόνια ωτίτιδα, ωτοσκλήρυνση)
  • Εάν επιδεινώνεται ο ίλιγγος με συγκεκριμένες κινήσεις της κεφαλής
  • Ιστορικό ημικρανιών
  • Άλλα συμπτώματα (όρασης, αιμωδίες, δυσφαγία, δυσαρθρία, προβλήματα κινητικότητας κ.α.)
  • Άλλες παθήσεις (Υπόταση, υπέρταση, αναιμία, καρδιολογικά και νεφρολογικά προβλήματα κ.α.)

Για τη διερεύνυση του ιλίγγου χρειάζεται να γίνει μια πλήρης ωτο-νευρολογική εξέταση από τον ωτορινολαρυγγολόγο (ωτομικροσκόπηση, νευρολογική εξέταση εγκεγαλικών συζυγιών, αδρή λοιπή νευρολογική εξέταση) και ακοόγραμμα.

Η πιο συχνή αιτία ιλίγγου είναι ο καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσεως (Benign Paroxysmal Positional Vertigo - BPPV). Όπως φαίνεται από τον τίτλο, πρόκειται για μια καλοήθη οντότητα, που εμφανίζεται περιοδικά και προκαλείται από συγκεκριμένες κινήσεις. Χαρακτηρίζεται από συχνά επεισόδια μικρής διάρκειας έντονου ιλίγγου που προκαλούνται από συγκεκριμένες κινήσεις της κεφαλής (στροφή στο κρεβάτι, σκύψιμο, ανύψωση κεφαλής κτλ). Ενώ ο ίλιγγος διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα, η ναυτία και η διαταραχή της ισορροπίας μπορεί να διαρκέσουν περισσότερο. Αιτία είναι η μετατόπιση της ωτοκονίας. Ο λαβύρινθος αποτελείται από την αίθουσα και τους ημικύκλιους σωλήνες. Η ωτοκονία είναι κρύσταλλοι ανθρακικού ασβεστίου που φυσιολογικά βρίσκονται στην αίθουσα και μετατοπίζονται σε έναν από τους 3 ημικύκλιους σωλήνες, συνήθως στον οπίσθιο. Η πάθηση είναι συνήθως ιδιοπαθής. Ενίοτε μπορεί να οφείλεται σε χρόνια ωτίτιδα, ωτοχειρουργική επέμβαση, παρατεταμένο κλινοστατισμό, ίωση, κάκωση κεφαλής κτλ.

Η διάγνωση τίθεται με το ιστορικό και τη φυσική εξέταση (δοκιμασία Dix-Hallpike). Η θεραπεία γίνεται στην ίδια συνεδρία, στο εξεταστικό κρεβάτι, χωρίς αναισθησία και συνιστάται σε δοκιμασίες επανατοποθέτησης της ωτοκονίας ανάλογα με τον προσβεβλημένο ημικύκλιο σωλήνα (δοκιμασία Epley κ.α). Η θεραπευτική αυτή μέθοδος είναι αποτελεσματική σε ποσοστό 95% με άμεσο αποτέλεσμα για τον ασθενή. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί δεύτερη συνεδρία ή/και εξειδικευμένες ασκήσεις αιθουσαίας αποκατάστασης που θα εκτελεί ο ασθενής στο σπίτι του. Αυτές περιλαμβάνουν κινήσεις της κεφαλής, οπτικές ασκήσεις αλλά και κινήσεις όλου του σώματος με προοδευτικό βαθμό δυσκολίας για τον ασθενή.  Επίσης δεν χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή για τον καλοήθη παροξυσμικό ίλιγγο θέσεως. Αντιθέτως, τα κατασταλτικά του λαβυρίνθου καθυστερούν πολλές φορές την βελτίωση των συμπτωμάτων καθώς παρεμποδίζουν την αιθουσαία αντιρρόπηση, μια φυσιολογική διεργασία του εγκεφάλου προς αποκατάσταση της ισορροπίας.